Việt Nam là một quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề của khí hậu nhiệt đới gió mùa, dẫn đến các đợt bão lũ thường xuyên xảy ra. Đặc biệt, khu vực miền Trung và Tây Nguyên với địa hình đồi núi ngắn, dốc đứng dễ bị ảnh hưởng khi có mưa lớn kéo dài, gây ra tình trạng sạt lở và xói mòn đất, làm hư hại các công trình xây dựng, hệ thống thủy lợi và đường giao thông. Để đối phó với vấn đề này, nhiều biện pháp gia cố mái taluy đã được triển khai, vừa bảo vệ công trình vừa đảm bảo an toàn và tăng tính thẩm mỹ cho khu vực. Vậy, mái taluy là gì, tại sao cần gia cố, và có những phương pháp nào để gia cố mái taluy hiệu quả? Tất cả sẽ được giải đáp ngay trong bài viết sau đây!

Mái Taluy là gì?

Taluy là từ mượn từ tiếng Pháp, mang ý nghĩa là sườn dốc hay mái dốc. Trong lĩnh vực xây dựng cầu đường, taluy ám chỉ những bề mặt nghiêng so với mặt phẳng ngang, thường xuất hiện trên các đoạn đường đèo.

Mái taluy được sử dụng để chỉ độ dốc nhất định trên các mái đường đào và đường đắp, gọi chung là mái taluy nền đường. Phần mái dốc này nằm sát lề đường và được chia thành hai loại chính:

1. Mái taluy âm: Đây là phần dốc từ mặt đường xuống phía dưới, hướng về các vực sâu bên cạnh.
2. Mái taluy dương: Ngược lại, đây là phần dốc từ mặt đường lên phía trên, hướng lên đỉnh núi hoặc vùng cao hơn.

Khi di chuyển trên đường đèo, bạn có thể dễ dàng quan sát: sườn dốc từ mặt đường xuống vực là mái taluy âm, còn phần từ mặt đường lên đỉnh núi là mái taluy dương. Vai trò của các mái taluy không chỉ giúp giữ ổn định cho kết cấu đường mà còn tạo sự an toàn cho người và phương tiện khi lưu thông qua các khu vực đồi núi hiểm trở.

Cách tính độ dốc mái taluy

Độ dốc của mái taluy có thể khác nhau tùy vào đặc điểm địa hình của từng khu vực. Công thức phổ biến để tính độ dốc mái taluy là:

Độ dốc mái taluy (%) = (Độ cao / Khoảng cách nằm ngang) x 100

Độ dốc mái càng lớn thì mức độ ổn định của mái càng giảm, làm tăng nguy cơ sạt lở, gây ảnh hưởng đến an toàn công trình và môi trường xung quanh. Do đó, trong thiết kế, người ta thường giới hạn chỉ số độ dốc và áp dụng các biện pháp gia cố như bờ chắn, thảm chống xói, hoặc hệ thống thoát nước để đảm bảo an toàn và bền vững cho mái taluy.

Công dụng của việc gia cố mái taluy

• Ngăn ngừa sạt lở: Mái taluy được gia cố giúp giảm thiểu nguy cơ sạt lở đất đá, bảo vệ người và phương tiện khi di chuyển trên các tuyến đường.
• Bảo vệ kết cấu công trình: Gia cố mái taluy góp phần bảo vệ cơ sở hạ tầng như đường sá, cầu cống, tránh bị hư hỏng hoặc xuống cấp do đất đá trôi xuống.
• Duy trì giao thông an toàn: Gia cố giúp ổn định các tuyến đường, giảm nguy cơ gián đoạn do sạt lở, đảm bảo giao thông thông suốt và an toàn.
• Nâng cao tuổi thọ và thẩm mỹ công trình: Việc gia cố mái không chỉ giúp công trình bền vững hơn mà còn giữ cho bề mặt hạ tầng được gọn gàng, sạch đẹp, không bị mất thẩm mỹ.

Phương pháp gia cố mái taluy hiệu quả

Hiện nay, có nhiều phương pháp gia cố mái taluy khác nhau nhằm tăng độ ổn định và bền vững, đặc biệt phù hợp với các địa hình dốc của Việt Nam. Dưới đây là những biện pháp phổ biến, hiệu quả nhất:

1. Gia cố mái taluy bằng ô bê tông trồng cỏ

Phương pháp này bao gồm việc trồng cỏ trực tiếp trên các ô bê tông trên mái taluy. Loại cỏ được ưa chuộng là cỏ Vetiver (Vetiver Zizanioides), với khả năng mọc thành từng khóm dày đặc, bám đất chắc chắn. Nhờ đó, cỏ tạo thành lớp thảm thực vật che phủ toàn bộ mái, giúp chống xói mòn, bảo vệ mái khỏi tác động của nước mưa và dòng chảy lũ. Cỏ Vetiver cũng có tuổi thọ cao, bám đất tốt, giúp giữ ổn định mái dốc lâu dài. Tuy nhiên, phương pháp này phụ thuộc vào điều kiện khí hậu và cần điều chỉnh khi sử dụng tại những khu vực có thời tiết khắc nghiệt.

2. Gia cố mái taluy bằng NeoWeb

NeoWeb là hệ thống gồm các ô địa kỹ thuật bằng nhựa HDPE, tạo thành mạng lưới tổ ong với độ bám tốt. Hệ thống này cho phép phân tách và cố định nền đất, giúp mái taluy ổn định, đặc biệt tại các khu vực có độ dốc lớn. NeoWeb có khả năng chịu được tác động của thời tiết, không bị ăn mòn, đảm bảo độ bền cao cho công trình. Phương pháp này cũng thân thiện với môi trường, dễ thi công và tiết kiệm chi phí hơn 10 – 20% so với các phương pháp khác như trồng cỏ hay sử dụng ô bê tông lắp ghép.

3. Gia cố mái taluy bằng đá hộc

Phương pháp này sử dụng đá hộc để kè chắc vào mái taluy, tạo thành các rọ đá hoặc lỗ để chèn đá bên trong. Cách làm này giúp tăng độ chắc chắn cho mái dốc, ngăn chặn sạt lở và sụt lún do mưa lớn, đồng thời đảm bảo độ bền và an toàn cho công trình. Phương pháp dùng đá hộc thường được áp dụng tại những nơi có nền đất yếu hoặc dễ bị tác động bởi dòng chảy nước mạnh.

Kết luận